دعوای مطالبه ثمن معامله

دعوای مطالبه ثمن معامله در تنظیم قرارداد و انجام معامله بخش مهمی از حقوق مرتبط با مبلغ قرارداد است که یکی از پرونده های مهم و همیشگی وکیل ملکی میباشد. اهمیت این موضوع به دلیل برخورداری از یک دعوای واحد بسیار مهم است. بر طبق قانون مدنی، در یک معامله، مشتری ملزم به پرداخت مبلغ قرارداد و ثمن معامله است.

اگر فرد مورد نظر این مبلغ را پرداخت کند، هیچ بحثی برای بقیه موضوعات باقی نمی‌ماند. اما اگر شما مبلغ قرارداد را از طریق اظهارنامه مطالبه کرده و دریافت نکرده باشید، می‌توانید دعوای مطالبه ثمن را ارائه دهید. همچنین در صورتی که خریدار ثمن معامله را به‌موقع پرداخت نکند، فروشنده می‌تواند علاوه بر دعوای مطالبه ثمن معامله، خسارت تأخیر تادیه را نیز از خریدار مطالبه کند. خسارت تأخیر تادیه، معادل نرخ تورم سالانه به اضافه‌ی چهار درصد است.

ائین مدنی دعوای مطالبه ثمن معامله

ماده ۳۶۲ قانون مدنی می‌گوید: “عقد بیع مشتری را به پرداخت ثمن ملزم می‌کند.” از این تبصره می‌توان نتیجه گرفت که پرداخت ثمن معامله یکی از تعهدات مهم در قرارداد بیع است و فرد ملزم است آن را در زمان و مکان مشخص شده در قرارداد پرداخت کند.

به عنوان مثال، در معامله خودرو یا ملک و املاک، همانطور که فروشنده ملزم به تحویل خودرو یا ملک می‌باشد، مشتری نیز مکلف است مبلغ قرارداد را پرداخت کند. بنابراین، اگر خریدار از وظیفه خود امتناع کند، فروشنده می‌تواند با تقدیم دعوا به دادگاه، اجرای این تعهد را درخواست کند. این دعوا تحت عنوان “مطالبه ثمن معامله” مطرح خواهد شد. باید توجه داشت که دعوای مطالبه ثمن معامله یک دعوای مالی است و نیاز به پرداخت هزینه‌های قضایی نسبت به مبلغ مطالبه شده دارد.

گروه حقوقی علی نیکجو همواره آماده همراهی در تمامی دعاوی ملکی با بهترین وکیلان متخصص ملکی است. لطفاً در صورت نیاز به کمک حقوقی بیشتر، با ما تماس بگیرید.

موارد مختلف دعوای مطالبه ثمن معامله

دعوای مطالبه ثمن معامله، نوعی دعوای حقوقی است که در آن یکی از طرفین معامله، از طرف دیگر به دلیل عدم پرداخت ثمن معامله، مطالبه وجه می‌کند. این دعوا هم توسط فروشنده و هم توسط خریدار قابل طرح است. در هر یک از موارد فوق، در صورتی که یکی از طرفین معامله از پرداخت ثمن خودداری کند، طرف دیگر می‌تواند دعوای مطالبه ثمن معامله را مطرح کند.

موارد طرح دعوای مطالبه ثمن معامله توسط فروشنده

فرض کنید که آقای الف یک ملک از آقای ب خریداری می‌کند و مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان به عنوان ثمن معامله پرداخت می‌کند. آقای ب ملک را تحویل آقای الف می‌دهد اما پس از مدتی، از پرداخت الباقی ثمن معامله خودداری می‌کند. در این صورت، آقای الف می‌تواند دعوای مطالبه ثمن معامله را علیه آقای ب مطرح کند و از دادگاه بخواهد که آقای ب را به پرداخت الباقی ثمن معامله (یعنی مبلغ ۵۰ میلیون تومان) محکوم کند.

عدم پرداخت کل یا بخشی از ثمن معامله

در صورتی که خریدار کل یا بخشی از ثمن معامله را پرداخت نکند، فروشنده می‌تواند از او مطالبه وجه کند. این دعوا در صورتی قابل طرح است که معامله به‌طور صحیح انجام شده باشد و باطل نباشد.

فسخ معامله به دلیل حق فسخ

در صورتی که فروشنده یا خریدار دارای حق فسخ معامله باشند، می‌توانند با فسخ معامله، ثمن پرداختی را مطالبه کنند.

فسخ معامله به توافق طرفین

در صورتی که طرفین معامله با توافق یکدیگر، معامله را فسخ کنند، ثمن پرداختی باید به خریدار بازگردانده شود.

عدم مالکیت فروشنده نسبت به مبیع

در صورتی که مبیع (مورد معامله) متعلق به فروشنده نباشد، معامله باطل است و ثمن باید به خریدار بازگردانده شود.

موارد طرح دعوای مطالبه ثمن معامله توسط خریدار

عدم تحویل مبیع

در صورتی که فروشنده مبیع (مورد معامله) را به خریدار تحویل ندهد، خریدار می‌تواند از او مطالبه وجه کند.

تحویل مبیع معیوب

در صورتی که مبیع معیوب باشد، خریدار می‌تواند از فروشنده مطالبه وجه کند. مثلا خانه در قسمتهایی دارای مشکل داشته باشد.

استحقاق فسخ معامله

در صورتی که خریدار حق فسخ معامله ملک را داشته باشد، می‌تواند از فروشنده مطالبه وجه کند.

ارکان دعوای مطالبه ثمن معامله ملک

• خواهان دعوا: در این دعوا، خواهان کسی است که ملک را به خوانده فروخته است و طلبکار ثمن معامله می باشد.
• خوانده دعوا: خوانده دعوا کسی است که ملک را از خواهان خریداری کرده است و از پرداخت ثمن معامله خودداری کرده است.
• موضوع دعوا: موضوع دعوا، مطالبه ثمن معامله ملک می باشد.
• دلایل و مستندات دعوا: خواهان دعوا باید دلایل و مستنداتی را ارائه دهد که نشان دهد ملک مورد معامله به خوانده فروخته شده است و خوانده از پرداخت ثمن معامله خودداری کرده است. این دلایل و مستندات می تواند شامل مبایعه نامه، رسید پرداخت ثمن، شهادت شهود و غیره باشد.

خواهان دعوا برای رسیدن به نتیجه مطلوب باید وقوع بیع صحیح میان خود و خوانده دعوا و همچنین عدم پراخت ثمن را اثبات کند. نحوه پرداخت ثمن یا پیش پرداخت معامله معمولا در قراردادهای خرید و فروش و یا به اصطلاح مبایعه نامه، زمان و مکان مشخصی برای پرداخت ثمن معامله درنظر گرفته می‌شود.

چنانچه زمان مشخصی برای پرداخت ثمن معامله تعیین نشده باشد، پرداخت ثمن به صورت فوری و عندالمطالبه خواهد بود.براساس ماده ۳۹۵ قانون مدنی، اگر مشتری ثمن را در موعد مقرر تأدیه و پرداخت نکند، فروشنده حق خواهد داشت که بر طبق مقررات راجع به خیار تاخیر ثمن، معامله را فسخ یا از حاکم اجبار مشتری به تأدیه ثمن را بخواهد.

الزام به تأدیه ثمن معامله را می توان همزمان با سایر خسارات از جمله خسارت تاخیر در تأدیه دین و یا به همراه وجه التزام ناشی از قرارداد و ضمن یک دادخواست مطالبه نمود.

نکات مهم در دعوای مطالبه ثمن معامله ملک

• صلاحیت دادگاه: دادگاه صالح برای رسیدگی به این دعوا، دادگاه محل وقوع ملک مورد معامله می باشد.
• هزینه دادرسی: هزینه دادرسی این دعوا، بر اساس ارزش ملک مورد معامله تعیین می گردد.
• مهلت طرح دعوا: مهلت طرح دعوای مطالبه ثمن معامله، ۲۰ سال از تاریخ وقوع معامله می باشد.

اگر شما نیز در این زمینه نیاز به مشاوره حقوقی دارید، می توانید با یک وکیل متخصص ملکی مشورت نمایید.

مراحل رسیدگی به دعوای مطالبه ثمن معامله

دعوای مطالبه ثمن معامله، دعوایی است که فروشنده علیه خریدار طرح می‌کند تا ثمن معامله را از او دریافت کند. این دعوا از جمله دعاوی ملکی محسوب می‌شود و نیازمند پرداخت هزینه دادرسی به نسبت مبلغ خواسته خواهد بود.

طرح دعوا

خواهان دعوا (فروشنده) باید دادخواستی به دادگاه صالح تسلیم کند. در دادخواست باید مشخصات طرفین دعوا، موضوع دعوا، دلایل و مستندات دعوا و خواسته مشخص شود.

تعیین وقت رسیدگی

دادگاه پس از ثبت دادخواست، وقت رسیدگی تعیین می‌کند و طرفین دعوا را برای حضور در جلسه رسیدگی دعوت می‌کند.

رسیدگی به دعوا

در جلسه رسیدگی، طرفین دعوا فرصت دارند تا اظهارات خود را بیان کنند و مدارک و مستندات خود را ارائه دهند. دادگاه پس از بررسی مدارک و مستندات، رأی خود را صادر می‌کند.

صدور رأی

رأی دادگاه ممکن است مبنی بر محکومیت خوانده به پرداخت ثمن معامله یا رد دعوا باشد.

اجرای رأی

در صورتی که رأی دادگاه مبنی بر محکومیت خوانده به پرداخت ثمن معامله باشد، خواهان می‌تواند از اجرای احکام دادگاه درخواست صدور اجرائیه کند. اجرائیه سندی است که به موجب آن، محکوم علیه موظف است رأی دادگاه را اجرا کند.

مراحل اجرای رأی

ابلاغ اجرائیه

اجرائیه به خوانده ابلاغ می‌شود. خوانده موظف است ظرف ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ، رأی دادگاه را اجرا کند.

شناسایی اموال محکوم علیه

در صورتی که خواهان اموالی از محکوم علیه در دسترس نداشته باشد، می‌تواند از اجرای احکام بخواهد اموال محکوم علیه را شناسایی و توقیف کند. اموال توقیف شده به فروش می‌رسد و مبلغ محکومیت از محل آن‌ها پرداخت می‌شود.

توقیف اموال محکوم علیه

اجرای احکام می‌تواند از اداره ثبت اسناد و املاک، بانک مرکزی و راهور استعلام بگیرد تا اموال محکوم علیه را شناسایی کند. پس از شناسایی اموال، اجرای احکام می‌تواند اموال را توقیف کند.

فروش اموال توقیف شده

اموال توقیف شده به فروش می‌رسد. مبلغ حاصل از فروش اموال توقیف شده به حساب دادگستری واریز می‌شود.

پرداخت مبلغ محکومیت از محل فروش اموال

پس از کسر هزینه‌های اجرای احکام، مبلغ باقی‌مانده از محل فروش اموال توقیف شده به خواهان پرداخت می‌شود.

صدور اجرائیه

* بعد از صدور رأی قطعی، اجرائیه صادر خواهد شد.
* خوانده موظف است در طی ۱۰ روز مفاد آن را اجرا کند یا ترتیبی به اجرای احکام مشخص کند.

شناسایی اموال خوانده

* در صورتی که خواهان اموالی از خوانده در دسترس نداشته باشد، می‌تواند از اجرای احکام بخواهد اموال خوانده را شناسایی و توقیف کند.
* اموال توقیف شده به فروش می‌رسد و مبلغ محکومیت از محل آن‌ها پرداخت می‌شود.

جلب محکوم علیه

* در صورتی که خواهان اموالی از محکوم علیه معرفی نکند یا از طریق استعلام اموالی در دسترس نباشد، می‌تواند درخواست جلب محکوم علیه را بدهد.

نکات مهم  در طرح مطالبه ثمن معامله

• زمان پرداخت ثمن معامله باید رسیده باشد.
• اگر پرداخت ثمن معامله شرط خاصی داشته باشد، شرط مورد نظر باید انجام شده باشد.
• دعاوی مربوط به امور ملکی باید توسط وکیل ملکی پیگیری شود.
• خواهان دعوای مطالبه ثمن قرارداد ملک، باید وقوع بیع صحیح میان خود و خوانده (فروشنده) و همچنین عدم پرداخت ثمن را اثبات کند.
• خواهان دعوا می‌تواند دلایل و مستندات خود را به صورت کتبی یا شفاهی در جلسه رسیدگی ارائه دهد. دلایل و مستندات دعوا می‌تواند شامل مبایعه نامه، رسید پرداخت ثمن، شهادت شهود و غیره باشد.
• در صورتی که خواهان دعوا بتواند وقوع بیع صحیح میان خود و خوانده و همچنین عدم پرداخت ثمن را اثبات کند، دادگاه حکم به محکومیت خوانده به پرداخت ثمن معامله خواهد داد.

مرجع صالح برای رسیدگی به مطالبه ثمن قرارداد

مرجع صالح برای رسیدگی به دعوای مطالبه ثمن قرارداد، دادگاهی است که به لحاظ محل اقامت خوانده، محل انعقاد قرارداد یا محل انجام تعهد، صلاحیت رسیدگی دارد. ماده ۱۳ قانون آیین دادرسی مدنی در این خصوص مقرر می‌دارد:

«در دعاوی که خواسته آن‌ها دین و از نوع وجه نقد است، خواهان می‌تواند در دادگاه محل اقامت خوانده یا محل وقوع مال یا محل انعقاد قرارداد یا محل انجام تعهد اقامه دعوی کند.»

بنابراین، خواهان دعوای مطالبه ثمن قرارداد، می‌تواند در یکی از دادگاه‌های زیر طرح دعوی کند:

• دادگاه محل اقامت خوانده
• دادگاه محل وقوع مال مورد معامله
• دادگاه محل انعقاد قرارداد
• دادگاه محل انجام تعهد

نحوه طرح دعوای مطالبه ثمن قرارداد

برای طرح دعوای مطالبه ثمن قرارداد، باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و دادخواستی تنظیم کنید. در دادخواست باید موارد زیر را ذکر کنید:

• نام و نام خانوادگی و نشانی کامل خواهان و خوانده
• موضوع دعوا و خواسته
• دلایل و مستندات دعوا

هزینه دادرسی در دعوای مطالبه ثمن قرارداد چه قدر است؟

هزینه دادرسی خسارت تأخیر تادیه، معادل دعاوی مالی است و بر اساس تعرفه اعلامی توسط قوه قضائیه تعیین می‌شود. این هزینه باید به همراه دادخواست به حساب دادگستری واریز شود. خواهان می‌تواند در یکی از چهار دادگاهی که در بالا ذکر شد، طرح دعوی کند. برای طرح دعوا، باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و دادخواستی تنظیم کنید. هزینه دادرسی این دعوا، معادل دعاوی مالی است.

نتیجه‌گیری

دعوای مطالبه ثمن معامله، دعوایی پیچیده است که نیازمند رعایت نکات حقوقی متعددی است. بنابراین، در صورتی که قصد طرح این دعوا را دارید، حتماً از وکیل ملکی متخصص کمک بگیرید.